Titreme Tedavisi ve Titreme İle Yaşamak
Hayatın streslerini yönetmek tedaviye yardımcı olur
Stresli duygular ve durumlar ile başa çıkabilmek hepimiz için zordur, ancak eğer bir de titreme hastalığınız varsa bu özellikle önemlidir. Yaşantınızda yapacağınız bazı değişiklikler ve , ile bu belirtileri kontrol altına alabilirsiniz ancak stres durumu kolayca ağırlaştırabilir. İlk başta, titreme rahatsızlığı Parkinson’a benzeyebilir. Ama bu iki rahatsızlığı kolayca birbirinden ayırabilirsiniz, çünkü titreme genelde elleriniz hareket halindeyken – yemek yerken, bir şeyler içerken ya da yazı yazarken- görülürken, Parkinson\’da sabitken titremeler yaşanır. Ancak, titreme rahatsızlığı olan insanlarda hareket halinde değilken de ellerde titreme görülebileceğini belirtmek gerekir. Ayrıca bazı Parkinson hastalarında da titreme yoktur, o nedenle doğru teşhis için bir nöroloğa görünmelisiniz. Titremeler genelde insanların ellerini etkiler ama bazı durumlarda başlarda, çenede ve seste de görülebilir. Titreme hastalarından az sayıda insan denge problemi yaşayabilir. Titreme Nedir? Titreme (tremor) kasların kısa süreli kasılması ile ortaya çıkan bir hareket bozukluğudur. Sıklıkla ellerde ortaya çıkmasına karşın, kollarda, bacaklarda, başta veya seste titreme şeklinde rahatsızlıklara neden olabilir. Çoğu zaman hastanın günlük işlevlerini etkilemese de bazı durumlarda hayat kalitesini ciddi düzeyde etkileyebilecek seviyeye kadar ağır olabilmektedir. Titremesi olan kişilerde yakınmaların şiddeti özellikle stres, uykusuzluk ve aşırı kafein tüketimi ile artabilmektedir. Titreme, hastada başka bir nörolojik belirtinin olmaması durumunda, genellikle esansiyel tremor adı verilen bir hastalık sonucuyla oluşmaktadır. Ancak bazı durumlarda Parkinson hastalığı, multisistem atrofi, beyin damar tıkanıklıkları gibi nörolojik hastalıklar sonucunda da gelişebilmektedir. Titreme nadiren tiroid hormon bozukluklarında da görülebilmektedir. Tıp dilinde tremor olarak adlandırılan titreme hastalığı, kasların istem dışı olarak yaptığı, ritmik hareketlerdir ve bazılarımızın sosyal yaşantısını etkileyecek denli rahatsızlık verir. Ellerimizin titrediğinin başkaları tarafından fark edileceği ve insanların bu durumu garipseyeceği endişesi taşırız. Şu meşhur ‘Senin ellerin niye titriyor? sorusuyla karşılaşma korkusu, ‘başkalarının yanında ellerimi en az nasıl kullanırım’ konusunda kafa yormamıza neden olur. Oysa titremenin kafein, kullanımı, çeşitli rahatsızlıklar, kaygı, düşük kan şekeri gibi pek çok nedeni olabilir ve hiçbiri de suç ya da ayıp değildir. Üstelik stres, öfke, korku, yorgunluk gibi çeşitli nedenlerden dolayı hemen herkes el titremesini tecrübe eder. Yaşlılarda el titremesi şikayetine daha sık rastlanır ama her yaştan insanda tremor şikayeti görülebilir. Ellerinizi yazı yazarken ya da bir bardak tutarken olduğu gibi, bir süre yerçekimine karşı bir pozisyonda tuttuğunuzda görülen titremeye tıpta hareket tremoru denir. Düğmeye basmak ya da bir objeye uzanmak gibi belli bir hareketin sonunda görülen titremeler kinetik tremordur. Kaslarınız hareket halinde değil de, dinlenme halindeyken görülen ve elleriniz hareket halindeyken geçen titremeler ise statik tremor olarak adlandırılır. Özetle, tıpta farklı terimlerle adlandırılan, çeşitli titreme türleri vardır ve doktorunuza ellerde titreme şikayeti ile başvuracaksanız, titremenin ne şekilde ve hangi durumlarda ortaya çıktığını takip etmeniz teşhis ile ilgili soruları cevaplamanızı kolaylaştırabilir. El titremesi, bedensel ve ruhsal nedenlere bağlı olarak gelişebilen bir durumdur. El titremesi bir hastalığın sonucu olarak gelişebilir. Ancak genellikle el titremesi önemli olmayan geçici sebeplere dayalıdır. Sosyal açıdan bakıldığında kişide endişeye neden olabilecek olan el titremesinin nedenleri şunlardır: Normal el titremesi: İnsanlar dinlenme halindeyken bir tür titreme durumu yaşarlar. Çoğunlukla hissedilemeyen bu titremeye sağlık dilinde tonus denir. Tonus bir kas dokusunun hafif gerginlikle titreyerek zinde kalması durumudur. İnsanlarda kas sisteminin devamı için tonus şarttır. Dinlenme halindeyken kas tonusu ellerde hissedilebilir bu tamamen normal bir durumdur.
Yorgunluk durumunda el titremesi yorgunluk kaslarımızda ki sinirsel denetimi azaltabilmektedir. Aşırı yapılan el ve kol aktivitelerinden sonra el titremelerinin görülüyor olması gayet normaldir. Bu tür el titremeleri genelde dinlenmeyle yok olmaktadır. Sosyal fobiye bağlı olarak gelişen el titremesi Sosyal korkuları olan insanlarda meydana gelen bu tip el titremesi tamamen psikolojiktir. Toplum içerisinde ne yapacağını bilememe ve aşırı kaygı durumundan kaynaklanmaktadır. El titremesinin tedavisi için hastanelerin psikiyatri bölümlerine başvurmak ve gerekli tedaviyi almak yapılabilecek en anlamlı davranıştır. Beyin ve aşırı beyin aktivitelerinde el titremesi: Bir işe odaklandığınızda ellerinizde titremeler artıyor olabilir. Bu iş genelde ince işler olmaktadır. Motor sinirlerimiz beyinin bir yere aşırı odaklanmasından etkilenir ve el titremesi başlar. Genelde önemsenmeyen bu tür titremelerin altında ciddi sorunlar yatıyor olabilir. Beyinin serebral bölümlerinde meydana gelen hasarlardan dolayı olabilen bu tür el titremesi yapılan işe yoğunlaştıkça veya yapılan işe yaklaşıldıkça artmaktadır. Parkinson türevi hastalıkların da habercisi olan bu tür el titremelerinin nedenini ortaya çıkarmak hastanelerdeki nöroloji kliniklerinin görevidir. El titremesi tedavisi için doktorunuza başvurmak ve gerekli tetkikleri zamanında yaptırmak büyük önem arz etmektedir. Psikolojik nedenlere bağlı olan el titremeleri: Bu tür titremelerin en önemli özelliği hiçbir belirti yokken aniden başlamasıdır. Psikolojik sorunlarınızı hatırlatacak bir renk, bir ses, bir kişi, bir nesne veya bunların hiç birisi olmadan beyninizin bazı hatıraları tekrarlaması ellerinizin titremesine neden olabilecek durumlardır. Kullanılan ilaçlara bağlı olarak gelişen el titremesi: Ellerinizin titremesine neden olan etken kullandığınız ilaçlar olabilir. İlaçlar sinir sisteminizi veya kas sistemimizi etkiliyor olabilir. Eğer , kullanımıyla birlikte el titremeniz de artıyorsa doktorunuza başvurabilir veya ilaçlarla birlikte el titremelerinizin de bitmesini bekleyebilirsiniz. Şeker hastalığına bağlı olarak gelişen el titremeleri: Şeker hatalığının en önemli belirtilerinden birisi el titremesidir. Genellikle kan şekerinin düşmesine bağlı olarak gelişen bu durum baş ve boyunda da görülebilmektedir. El Titremesinin Tedavisi El titremensin günlük yaşamı olumsuz etkilemeye başladığı durumlarda el titremesi için , tedavisi mümkündür. Çok nadir de olsa bazı durumlarda ilaçla tedavi mümkün olmamaktadır. Bu durumda ya cerrahi müdahale veya uzun zamanlara yayılmış egzersizler sizlere yardımcı olabilir. Uzman doktorunuz el titremesi , ile tedaviye gerek kalmadan eğer egzersizlerle tedavi olabileceğinizi düşünüyorsa aşağıdaki egzersizleri önerir. El titremesinde egzersiz: -Elimizde sürekli taşıyacağımız egzersiz halkalarıyla(plastik olanları) sıkma egzersizleri yapabiliriz. -Bir masanın önüne yerleştirdiğimiz bir sandalyeye oturuyoruz. Kollarımızı masanın üzerine dirseklerimiz masaya temas edecek şekilde yerleştiriyoruz. Yumruk yaptığımız ellerimizi hafifçe masadan kaldırıp indiriyoruz. (avuç içi yukarıya bakıyor ve bilek masadan ayrılmıyor) Avuç içimizi aşağıya alarak tekrarlar yapıyoruz. -Bu egzersiz şeklinde 30 cm uzunluğunda bir merdane veya buna benzer bir cisim temin ediyoruz. Bu cisme 1 metre uzunluğunda bir ip bağlayıp onunda ucuna 1 kg geçmeyen bir ağırlık bağlıyoruz. Sanırım ne yapmak istediğimizi anladınız. Şimdi iki elinizle merdaneyi tutuyoruz ve ipi merdaneye sarmak suretiyle ağırlığı yukarıya çekiyoruz. Bu sırada yumruk şeklindeki ellerinizin avuç içleri aşağıya bakıyor. Titremenin Nedenleri Ellerde titreme ile başvuran hastaların büyük çoğunluğunda esansiyel tremor olarak adlandırılan iyi huylu bir durum saptanmaktadır. Sebebi bilinmemekle birlikte sıklıkla ailesel geçişlidir. Altta yatan ciddi bir hastalık yoktur. Ellerde titreme yapan nörolojik hastalıkların içerisinde en çok bilineni "Parkinson" hastalığıdır. Parkinson hastalığı genellikle ileri yaşta ellerde titreme ile başlayan ve beyin hasarı yol açan ilerleyici bir hastalıktır. Bazı titreme vakaları aile geçmişi ile alakalı olabilecekten, pek çok bu hastalığı olan insanın aile geçmişi temizdir. Ayrıca sakinleştirici gibi bazı ilaçlar da titremeye etki edebilir. Hipertiroid de titremeye benzeyerek bu hastalığa etki eder. İnsanlar sıklıkla ilk belirtileri 20li yaşlarında ya da 60ların sonlarında fark ederler. Strese Yenilmeyin Tüm bu yöntemlerin işe yaraması için hastaların titremenin kendisinin de neden olduğu dahil stres seviyelerini azaltmaları gerekir. İnsanlar utandıkları için restaurantlara gitmek istemiyorlar. Ne zaman biri sinirlense, stres olsa ya da utansa, bu titremeyi daha kötü yapıyor ki bu da stres seviyesini arttırıyor. Pek çok insan kendilerini nasıl rahatlatacaklarını biliyor. Titreme tamamen strese bağlı değil. Ve stresten tamamen kaçınmak imkansız olduğundan onu kabul etmeliyiz. Yine de stresi azaltmak titremenin etkisini azaltır. İlaçlar yardımcı olabilir Stresin azaltmanın ötesinde, propranolol gibi tansiyon düzenleyici ya da primidone gibi titremeyi engelleyen ilaçlar dahil pek çok farklı , kullanılabilir. Bu ilaçlar büyük çoğunlukta işe yarayacaktır. Ancak propranolol düşük kan basıncını artırarak, baş dönmesine neden olabilirken, primidone insanların kendilerini çok yorgun hissetmelerine ve denge kaybına neden olabilir. Günlük hayat için ipuçları İlaçların ötesinde, titreme hastaları günleri düşünerek planlamalı ve aktiviteleri için gerekli zamanı ayırmalılar.
Zor işler için günün en iyi zamanını ayırın. Eğer titremeler günün belli zamanlarında artıyor ya da azalıyorsa, el becerisi gerektiren işleri bu zamanları düşünerek planlayın. İçecekler için termos bardak ya da pipet kullanın. Kahve fincanını tutmakta zorlanıyorsanız, termos tipinde, ağzı kapalı bardakları kullanabilirsiniz. Ayrıca pipetler de içmenizi kolaylaştıracaktır.
Daha ağır ve büyük çatal kaşık alın. Daha ağır çatal kaşık kullanmak titremeleri azaltabilir. Ayrıca daha iyi kontrol sağlamak için daha büyük tutacağı olan tipleri kullanabilirsiniz. Giyilmesi kolay giysiler seçin. Cırt cırtlı ya da düğme kancası olan türler daha kolay giyilip çıkarılacaktır.
Giyilmesi kolay ayakkabılar bulun. Bağcıksız türleri tercih edin ve çekecek kullanın.
Titreme rahatsızlığı olan insanların kafeinden kaçınması ve yeterli uyku alması gerekir. Ne zaman ameliyat düşünülmeli Bu bir beyin ameliyatıdır ama beyinde acılan yara çeyreğinden küçüktür ve bu hastalığa sahip pek çok insanda işe yarar. Bu prosedür boyunca, cerrahlar beyinin titremelerden sorumlu olan tarafına elektrik uyarıları gönderen bir alet yerleştirirler. Bu sayede sakinleştirilerek titremeler giderilir. Fakat, ameliyatlar ya da diğer tedavi yöntemleri fark etmez, gerçekçi olmak gerekir. Titremenin tamamen gideceğini ummak bu olabilecek olsa bile, gerçekçi olmaz. Bu titremeler genelde oldukça ileri düzeyde kontrol altına alınır ama mükemmellik aranmaması gerekir. Amaç insanların günlük hayatlarında yapmak istedikleri şeyleri mümkün olan en az titreme ile yapabilmelerini sağlamaktır.
